آکادمی زیست شناسی

این راسته ، شامل پرندگانی با پرو بال رنگین، منقار نسبتا بزرگ و سخت است، که در برخی از گونه ها، قلاب مانند دیده می شود و از ماهی و حشرات تغذیه می کنند.

تیره ی ماهی خورکیان

تیره ی زنبور خواریان
این تیره شامل پرندگانی اجتماعی با رنگ آمیزی زیبا، بال های دراز و کشیده، دم نسبتا بلند است و نر و ماده ی آن کم و بیش همشکل اند.

تیره ی سبز قبایان
این تیره پرندگان کلاغ مانند با پرو بال خوشرنگ؛ منقار قوی و اندکی قلاب مانند را در بر می گیرد.

تیره ی هدهدیان
از این تیره یک گونه در ایران وجود دارد.

 -----------------------------------------------------------------------

نام علمی : Merops Apiaster نام انگلیسی:  European Bee eater     نام فارسی: زنبور خوار (زنبورخوار معمولی)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 28 سانتیمتر طول دارد و به واسطه ی رنگ خرمایی سر  پشت گلوی زرد روشن، که در تضاد با رنگ آبی فیروزه ای زیر تنه اش قرار دارد، به آسانی شناخته می شود. در پرنده ی بالغ، پشت بال ها بلوطی، که در پرواز، زیر بال های خاکستری قهوه ای کمرنگ به نظر می آید، و دم سبز با پرهای بلند میانی دیده می شود. زیر تنه ی پرنده ی جوان سبزی بیشتری دارد، اما تارک به رنگ بلوطی، گلو زرد و پرهای میانی دم بسیار کوتاه یا فاقد آنهاست. در هنگام مهاجرت، در بالای سر، از سر و صدایشان شناخته می شوند. در پرواز حشرات را شکال کرده و پروازش زیبا همراه با بالبازروی است. پرنده ای اجتماعی است و اغلب روی سیم های برق  و تلگراف می نشیند.

صدا: صدای این پرنده، بسیار شبیه زنبور خوار گلو خرمایی و آرامتر است و شبیه «په رروپ-» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در فضاهای باز با بوته های پراکنده و درختان اندک، و روی تیرهای تلگراف به سر برده و در سوراخ های دیواره ی ساحلی رودخانه ها، گودال های شنی و گاهی روی زمین هموار، به صورت گروهی ، تولید مثل می کند. در ایران، تابستان ها فراوان است.

حفاظت: با وجود شکار این پرنده، به منظور جلوگیری از حمله ی آنها به کندو های عسل، به نظر نمی رسد نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی داشته باشد.

این راسته ، شامل پرندگانی با پرو بال رنگین، منقار نسبتا بزرگ و سخت است، که در برخی از گونه ها، قلاب مانند دیده می شود و از ماهی و حشرات تغذیه می کنند.

تیره ی ماهی خورکیان

تیره ی زنبور خواریان
این تیره شامل پرندگانی اجتماعی با رنگ آمیزی زیبا، بال های دراز و کشیده، دم نسبتا بلند است و نر و ماده ی آن کم و بیش همشکل اند.

تیره ی سبز قبایان
این تیره پرندگان کلاغ مانند با پرو بال خوشرنگ؛ منقار قوی و اندکی قلاب مانند را در بر می گیرد.

تیره ی هدهدیان
از این تیره یک گونه در ایران وجود دارد.

 -----------------------------------------------------------------------

نام علمی : Merops Apiaster نام انگلیسی:  European Bee eater     نام فارسی: زنبور خوار (زنبورخوار معمولی)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 28 سانتیمتر طول دارد و به واسطه ی رنگ خرمایی سر  پشت گلوی زرد روشن، که در تضاد با رنگ آبی فیروزه ای زیر تنه اش قرار دارد، به آسانی شناخته می شود. در پرنده ی بالغ، پشت بال ها بلوطی، که در پرواز، زیر بال های خاکستری قهوه ای کمرنگ به نظر می آید، و دم سبز با پرهای بلند میانی دیده می شود. زیر تنه ی پرنده ی جوان سبزی بیشتری دارد، اما تارک به رنگ بلوطی، گلو زرد و پرهای میانی دم بسیار کوتاه یا فاقد آنهاست. در هنگام مهاجرت، در بالای سر، از سر و صدایشان شناخته می شوند. در پرواز حشرات را شکال کرده و پروازش زیبا همراه با بالبازروی است. پرنده ای اجتماعی است و اغلب روی سیم های برق  و تلگراف می نشیند.

صدا: صدای این پرنده، بسیار شبیه زنبور خوار گلو خرمایی و آرامتر است و شبیه «په رروپ-» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در فضاهای باز با بوته های پراکنده و درختان اندک، و روی تیرهای تلگراف به سر برده و در سوراخ های دیواره ی ساحلی رودخانه ها، گودال های شنی و گاهی روی زمین هموار، به صورت گروهی ، تولید مثل می کند. در ایران، تابستان ها فراوان است.

حفاظت: با وجود شکار این پرنده، به منظور جلوگیری از حمله ی آنها به کندو های عسل، به نظر نمی رسد نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی داشته باشد.

نام علمی : Merops Orientalis نام انگلیسی:  Little Green Bee-eater     نام فارسی: زنبور خوار سبز ( زنبور خوار کوچک)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 24 سانتیمتر طول دارد و کوچکترین زنبور خوار درمنطقه دیده است. اساسا سبز رنگ بوده و با نوار چشمی سیاه دیده می شود. پرهای مرکزی دم بلند و فاقد گلوی بلوطی، همانند زنبور خوار گلو خرمایی است. زیر گونه ای که در غرب منطقه ( فلسطین ، شرق و غرب منطقه ی آبی) یافت می شود طوق سیاه رنگ و گلوی آبی مایل به سبز دیده می شود. زیر بال ها قرمز آجری و روی شاهپرهای پرواز قهوه ای مایل به قرمز است. اغلب جفت جفت دیده می شوند.

صدا: صدای این پرنده در پرواز شبیه «ته ری ت- ته ری ت- » یا «پریت» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در درختزارها، زمین های کشاورزی، بیشه های گز و باغ ها به سر می برد. در ایران، بومی و درمناطق جنوبی و جنوب شرقی نسبتا فراوان است.

حفاظت: این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.

نام علمی : Merops Persicus نام انگلیسی:  Persian Bee eater     نام فارسی:زنبور خوار گلو خرمایی

مشخصات ظاهری: این پرنده، 30 سانتیمتر طول دارد و اندکی بزرگتر از زنبور خوار است وبه واسطه ی رنگ سبز یا سبز فیروزه ای با پرهای بلند میانی و دم و زیر بال های مسی قرمز، که حاشیه ی بیرونی پرها تیره است. مشخص می شود. سینه و شکم سبز یکدست و بدون طوق گلوست. پرنده ی جوان کمرنگ تر و فاقد پرهای بلند میانی دم است و از زنبور خوارجوان، به واسطه ی سبزی زیر تنه مشخص می شود. رفتار این پرنده شبیه زنبور خوار است.

صدا:صدای این پرنده اندکی بلندتر از زنبور خوار و گاهی دو سیلاب شبیه «پرلی پ- پرلی پ » یا «پرل –ریپ » شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در دشت های باز، زمین های کشاورزی و آبیاری شده و حاشیه ی تالاب ها به سر برده و به صورت گروهی در سوراخ دیواره ی ساحلی رودخانه ها، تپه ها و گودال ها آشیانه می سازد. در ایران، تابستان ها در جنوب فراوان است و در شمال به تعداد نسبتا فراوان تولید مثل می کند. همچنین به صورت مهاجر عبوری، در جمعیت های فراوان دیده می شود.

حفاظت: از سوی کندوداران، تلاش هایی به منظور کنترل و کاهش جمعیت این پرنده صورت می گیرد. اما به نظر نمی رسد، در حالی حاضر، نیازی به برنامه های ویژه ی حفاظتی داشته باشد.

نام علمی : Coracias Garrulus نام انگلیسی:  European Roller     نام فارسی: سبز قبا

مشخصات ظاهری: این پرنده، 30 سانتیمتر طول دارد و هم اندازه ی کلاغ گردن بور است . به واسطه ی بدن آبی فیروزه ای، روتنه ی قهوه ای با پرهای پرواز سیاهرنگ و زیر تنه و پیش بال های آبی خوشرنگ، با سایر پرندگان اشتباه نمی شود. (تنها احتمال دارد، پرنده ی جوان با سبز قبای هندی اشتباه شود). پرنده ی جوان کمرنگ تر و قهوه ای تر با رگه های کمرنگی در گلو و سینه است. پروازش اندکی شبیه خروس کولی و بال زدن هایش قوی و سریع است. دم متوسط بلند و در انتها چهار گوش، منقار کلفت و نسبتا بزرگ است، که انتهای آن اندکی قلاب مانند است. اغلب روی سیم های تلگراف، برق یا مکان های بلند نشسته و شکارش را مانند سنگ چشم از روی زمین می گیرد. درحال پرواز، هنگام نمایش های جنسی، از یک سو به سوی دیگر و به طور ناگهانی به پایین افتاده و در همان حال شیرجه می زند.

صدا: صدای این پرنده شبیه صدای کلاغ ابلق است و به صورت «رک- رک» یا شبیه صدای کلاغ گردن بور و به صورت «چاک- چاک» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده درفضاهای باز با درختان پراکنده، کنار جاده ها و کشتزارها به سر برده و در شکاف تنه ی درخت های کهن، سوراخ دیواره ی ساحلی رودخانه ها و در خرابه ها تولید مثل می کند. در ایران، تابستان ها فراوان است.

حفاظت : این پرنده، در حال حاضر، نیازی به برنامه ی ویژه حفاظتی ندارد.

نام علمی : Coracias Benghalensis نام انگلیسی:  Indian Roller     نام فارسی: سبز قبای هندی

مشخصات ظاهری: این پرنده، 30 سانتیمتر طول دارد و در هر دوره ی سنی از سایر سبز قباها به واسطه ی جثه ی حجیم تر، رنگ فیروزه ای و بنفش ودم( به جز پرهای میانی دم) با انتهای مشخص آبی تره( هنگام گستردگی) مشخص می شود. انتهای شاهپرهای بال به طور مشخصی سیاه است. در حالت نشسته، اندکی از بالای گلو سفید ، بقیه گردن و سینه قرمز قهوه ای (در سبز قبا آبی فیروزه ای است) ، تارک سبز زیتونی، زیر تنه آبی فیروزه ای و منقار کلفت و بزرگ به رنگ سیاه دیده می شود که انتهای آن اندکی قلاب مانند است. رفتار  ششبیه سایر سبز قباهاست.

صدا: صدای این پرنده مانند سبز قباست با این تفاوت که بیشتر شبیه « رک» شنیده می شود.

زیستگاه : این پرنده در مناطق باز با بوته ها و درخت های پراکنده، زمین کشاورزی و نخلستان ها به سر برده و در سوراخ تنه ی درختان آشیانه می سازد . در ایران بومی و فراوان است وبیشتر در مناطق جنوبی کشور دیده می شود.

حفاظت: این پرنده در حال حاضر نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.

نام علمی : Aleedo Atthis نام انگلیسی:  Common Kingfisher     نام فارسی: ماهی خورک

مشخصات ظاهری: این پرنده، 17 سانتیمتر طول دارد. اندازه اش کوچک، روتنه آبی و سبز براق، زیر تنه قرمز، گلو و گردن سفید نخودی و منقار تیره است ( د رپرندهی ماده، نیم نوک پایین قرمز است) . در پرواز، که سریع و مستقیم و در سطح پایین نزدیک به آب انجام می گیرد.  در جا بال زنی نیز دارد، درخشندگی سبز رنگی پشت و روی دمش نمایان می شود. پرنده ای نسبتا خجالتی است. بنابراین، در حالت نشسته، به آسانی دیده نمی شود. پیش از شیرجه زدن برای صید ماهی، مدتی طولانی روی شاخه ای در بالای آب می نشیند.

صدا: صدای این پرنده بلند و کلفت واغلب در هنگام پرواز، شبیه «چی ی،» یا «ته زی ی » شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در رودخانه ها، کانال های آب، دریاچه ها، سواحل دریاها، تالاب ها و مانداب های ساحلی حاصل از جزر و مد دریا به سر برده و در سوراخ هایی که در دیواره ی ساحلی رودخانه وجود دارد، آشیانه می سازد. و گاهی نیز دور از آب تولید مثل می کند. درایران، بومی و فراوان است.

حفاظت: این پرنده، نیازی به حفاظت ندارد.

نام علمی : Ceryle Rudis نام انگلیسی:  Pied Kingfisher     نام فارسی: ماهی خورک ابلق

مشخصات ظاهری: این پرنده، 25 سانتیمتر طول دارد و تنها ماهی خورک نسبتا بزرگ و سیاه وسفید در منطقه و غیر قابل اشتباه با سایر ماهی خورک هاست. اغلب در حال درجا بال زنی بالای سطح آب دیده می شود، که در همان حال، به طور ناگهانی برای گرفتن ماهی به داخل آب شیرجه می رود. در پرنده ی نر ، دو نوار کم و بیش نیمه کامل سیاه رنگ در سینه و درپرنده ی ماده یک نوار سیاه قطع شده در سینه دیده می شود. خط ابرویی سفید، چشم ها سیاه، تارک سیاه با کاکل کوچکی در پس سر و دم سفید است. که در انتها لکه های سیاهی دیده می شود. روی پرهای مرکزی دم سیاه است. در پرنده ی جوان، نوار جلو سینه قهوه ای است.

صدا: صدای این پرنده شبیه « پرررپ، پرررپ، په روئیک» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در مناطق باز، در اطراف رودخانه ها ، تالاب ها، خورها و آب های شور و شیری به سر برده و در سوراخ دیواره ی ساحلی رودخانه و تپه های ماسه ای کنار تالاب ها آشیانه می سازد. در ایران ، بومی و فراوان است.

حفاظت: این پرنده نیازی به برنامه ی ویژه حفاظتی ندارد.

نام علمی : Halcyon Smyrnensis نام انگلیسی:  White Breasted Kingfisher     نام فارسی: ماهی خورک سینه سفید ( ماهی خورک گلو سفید)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 26 سانتیمتر طول دارد و از دو گونه ی دیگر ماهی خورک، نسبتا بزرگتر بوده و به واسطه ی رنگ شفاف و منقار قرمز بزرگ، سر و شکم قهوه ای شکلاتی، سینه و گلوی سفید، پیش بال سیاه و روتنه و دم آبی فیروزه ای به هیچ وجه اشتباه نمی شود. در پرواز سریع و مستقیمش، لکه های سفید روی شاهپرها دیده می شود. نسبتا پر سر و صداست و اغلب روی سیم های برق، به حالت قائم، در انتظار شکار می نشیند.

صدا: صدای این پرنده بلند و شبیه «که ری ل- که ری ل» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در کنار جویبارها، کشتزارها ، باغ ها، دشت های باز، جنگل ها، آب های شیرین و سواحل دریا به سر می برد. درایران بومی و نسبتا فراوان است. و در سوراخ درخت ها با دیواره ی ساحلی رودخانه ها و ساختمان ها آشیانه می سازد.

حفاظت: ای پرنده نیازی به برنامه ی حفاظتی ندارد.

نام علمی : Upupa Epops نام انگلیسی:  Hoopoe     نام فارسی: هدهد (شانه به سر)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 28 سانتیمتر طول دارد سر، گردن و سینه به رنگ صورتی نخودی با نوارهای سیاه و فید درخشان در بال ها و دم؛ کاکل بلند با انتهای سیاه، که اغلب پایین افتاده است (هنگام فرود آمدن آن را بالا نگه می دارد) و منقار نازک و بلند که اندکی خمیده به پایین است، دیده می شود. دمگاه سفید ودم هنگام گسترده بودن، اندکی گرد است. بال زدن هایش سر و صدای اندکی دارد و بال هایش پهن است. بیشتر روی زمین به سر برده و به دشواری دیده می شود. به همین سبب بندرت واغلب هنگام پرواز دیده می شود.

صداک صدای پرنده ی نر، شبیه « پو – پو- پو- » شنیده می شود. و گاهی نیز مانند جی جاق شبیه «ته رر، به گوش می رسد.

زیستگاه: این پرنده در زمین های بایر و پردرخت ، باغ های میوه و پراک ها به سر برده و زمستان را درفضاهای بازتر و بوته زار می گذراند و ردسوراخ درختان کهن و گاهی در خرابه ها آشیانه می سازد.در ایران ، تابستان ها فراوان است و گاهی در زمستان ها، در زمین های پست ناحیه ی دریای خزر دیده می شود.

حفاظت: مردم ایران ، هدهد را مرغ سلیمان می دانند و چنین به نظر می رسد که خطری آن را تهدید نمی کند.

منبع : کویرها و بیابان‌های ایران